در دنیای امروزی که بخش زیادی از ارتباطات و فعالیت‌های اجتماعی به فضای مجازی منتقل شده، اینستاگرام یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی است که میلیون‌ها کاربر ایرانی و جهانی دارد. اما با افزایش استفاده، جرائم سایبری، مزاحمت‌های آنلاین، و سوءاستفاده از اطلاعات شخصی هم رشد قابل توجهی داشته است. به همین دلیل، ممکن است این سؤال برای شما هم پیش آمده باشد که آیا اینستاگرام قابل ردیابی است؟
آیا اینستاگرام قابل ردیابی است؟
بله، اینستاگرام قابل ردیابی است. برخلاف تصور بسیاری از کاربران، فعالیت‌های شما در این شبکه اجتماعی می‌توانند تحت شرایطی مشخص توسط نهادهای قانونی مانند پلیس فتا شناسایی و پیگیری شوند.
فرض کنید کاربری به نام «سارا» با استفاده از یک حساب فیک و جعلی، اقدام به پخش عکس‌های خصوصی شما کرده است. شاید تصور کنید چون این حساب ناشناس است، امکان ردیابی آن وجود ندارد؛ اما واقعیت چیز دیگری است. سارا برای ساختن این حساب و فعالیت در اینستاگرام، حتماً از یک دستگاه (مثلاً گوشی یا لپ‌تاپ) و اتصال به اینترنت استفاده کرده، و در همین فرآیند اطلاعات فنی مهمی از او ثبت شده؛ مثل:
- آدرس MAC دستگاه
- مدل و نوع گوشی یا سیستم‌عامل
- IP عمومی اتصال
- موقعیت جغرافیایی دقیق
- زمان و تاریخ دقیق ورود
اگر سارا مثلاً از اینترنت سیم‌کارت ایرانسل استفاده کرده باشد، پلیس فتا می‌تواند با دستور قضایی، از طریق شرکت ارائه‌دهنده اینترنت (مثل ایرانسل) به هویت واقعی او دست پیدا کند. چون هر اتصال اینترنتی به نام یک فرد ثبت شده و کاملاً قابل پیگیری است.
چرا اینستاگرام قابل ردیابی است؟
دلیل اصلی اینکه اینستاگرام قابل ردیابی است اینه که شرکت مالک آن یعنی متا (Meta) موظف به همکاری با دولت‌ها و نهادهای قانونی در سراسر دنیاست. وقتی موضوعی مثل جرم سایبری، تهدید امنیتی یا تجاوز به حریم خصوصی پیش میاد، دولت‌ها از پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام انتظار دارند که اطلاعات مورد نیاز را ارائه دهند.
اگر متا از همکاری در این موارد خودداری کند، ممکنه با عواقب جدی روبه‌رو بشه، مثل:
- فیلتر یا محدود شدن اینستاگرام در کشور موردنظر
- جریمه‌های سنگین بین‌المللی به دلیل نقض قوانین محلی
- کاهش اعتماد عمومی و فشار رسانه‌ها و سازمان‌های حقوقی
به همین خاطر، حتی شرکت‌های بزرگی مثل متا هم نمی‌تونن در برابر درخواست‌های رسمی قضایی مقاومت کنن. البته این اطلاعات بدون حکم یا درخواست رسمی ارائه نمی‌شن، اما در موارد قانونی، متا ناچار به همکاری است.
آیا پیامهای اینستاگرام قابل ردیابی است؟
بله، پیامهای اینستاگرام (دایرکت‌ها) قابل ردیابی هستند. برخلاف تصور بعضی از کاربران، پیام‌هایی که در دایرکت رد و بدل می‌کنید به صورت موقت یا محلی روی گوشی ذخیره نمی‌شوند، بلکه همه‌ی این اطلاعات روی سرورهای شرکت متا (مالک اینستاگرام) ذخیره می‌شوند.
یعنی هر چتی که انجام می‌دهید، چه متنی، چه عکس و ویدیو، به شکل رمزنگاری شده در دیتابیس متا باقی می‌ماند. در صورتی که یک مرجع قانونی یا قضایی مثل پلیس فتا، با حکم رسمی درخواست دسترسی به این پیام‌ها را داشته باشد، شرکت متا موظف است این اطلاعات را در اختیار آن نهاد قرار دهد.
پس حتی اگر فکر می‌کنید دایرکت خصوصی است و کسی نمی‌بیند، باید بدانید که در صورت وقوع جرم یا شکایت، کاملاً قابل بررسی و پیگیری است.
آیا اکانت حذف شده اینستاگرام قابل ردیابی است؟
بله، اکانت های ذیلیت شده هم تا حدی قابل بازیابی و ردیابی هستند. همون‌طور که گفتیم، اطلاعات کاربران روی سرورهای متا ذخیره می‌شه و با حذف اکانت، این داده‌ها فوراً پاک نمی‌شن.
متا معمولاً این اطلاعات رو برای مدتی نگه می‌داره تا در صورت درخواست رسمی از سوی مراجع قانونی، بتونه اون‌ها رو ارائه بده. پس حتی اگه کسی بعد از یک جرم اکانتش رو حذف کنه، امکان پیگیری هنوز وجود داره.
آیا مزاحمت در اینستاگرام قابل پیگیری است؟
فرض کنید فردی ناشناس با یک اکانت فیک، مدام برای شما پیامهای آزاردهنده می‌فرسته یا تهدیدتون می‌کنه. شاید فکر کنید چون اکانت جعلیه، قابل شناسایی نیست؛ اما در واقع، مثل مثال‌های قبل، این رفتارها هم کاملاً قابل پیگیری قانونی هستن.
شکایت از اکانت حذف شده اینستاگرام
- وارد سایت پلیس فتا به آدرس: www.cyberpolice.ir شوید
- از منوی بالا، وارد بخش “ثبت گزارش مردمی” یا “تماس با ما” شوید
- نوع گزارش رو مشخص کنید (مثلاً: مزاحمت در شبکه‌های اجتماعی)
- مشخصات، جزئیات حادثه و مدارک (اسکرین‌شات، نام اکانت و…) رو وارد کنید
- کد پیگیری دریافت کرده و منتظر تماس یا بررسی باشید
شکایت‌ها به‌صورت محرمانه بررسی می‌شن و در صورتی که نیاز به اقدام قضایی باشه، به مراجع قضایی ارجاع داده می‌شن.
نمونه شکایت از اکانت حذف شده اینستاگرام
ریاست محترم دادسرای جرائم رایانه‌ای / پلیس فتا
با سلام و احترام
اینجانب …………………. فرزند …………………، به شماره ملی ………………… و ساکن ………………………………………………، به استحضار می‌رسانم:
در تاریخ ……………… از طریق شبکه اجتماعی اینستاگرام، با پیجی به نام [نام پیج کلاهبردار] که در زمینه فروش [نام کالا یا خدمات] فعالیت می‌کرد، آشنا شدم. پس از برقراری ارتباط و دریافت اطلاعات، مبلغ ……………… تومان از طریق شماره کارت بانکی به نام [نام دارنده کارت در صورت وجود] به شماره کارت [شماره کارت] برای خرید کالا به حساب ایشان واریز نمودم.
پس از پرداخت، متأسفانه نه تنها کالا برای بنده ارسال نشد، بلکه ارتباط پیج با من نیز قطع شده و هیچ پاسخ‌گویی صورت نگرفت. همچنین شواهدی مانند پیام‌ها، رسید واریز، و اسکرین‌شات از پیج و دایرکت‌ها جهت اثبات موضوع در اختیار اینجانب می‌باشد.
لذا خواهشمند است دستور لازم جهت شناسایی و پیگیری شخص کلاهبردار، بررسی تراکنش بانکی و ردیابی حساب مذکور صادر فرمایید.
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی: …………………
امضاء: …………………
تاریخ: …………………
ردیابی اینستاگرام توسط پلیس فتا و پیگیری تماس‌های تصویری
پلیس فتا در سال‌های اخیر به ابزارها و فناوری‌های بسیار پیشرفته‌ای برای ردیابی فعالیت‌های کاربران در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام مجهز شده. چه صحبت از مزاحمت، چه کلاهبرداری و چه حتی تماس‌های تصویری، پلیس فتا می‌تونه در صورت وجود شکایت رسمی و صدور دستور قضایی، پیگیری کامل انجام بده.
شاید فکر کنید تماس تصویری اینستاگرام به دلیل رمزنگاری یا نداشتن قابلیت ضبط، قابل شناسایی نیست، اما واقعیت اینه که رد پای این ارتباطات هم در سرورها ثبت می‌مونه؛ مثل زمان برقراری تماس، دستگاه‌های استفاده‌شده، IPهای دو طرف و حتی در بعضی موارد حجم ترافیک مصرفی.
این اطلاعات به تنهایی محتوای تماس رو مشخص نمی‌کنن، اما در پرونده‌های خاص، برای شناسایی شخص مزاحم یا اثبات ارتباط بین افراد استفاده می‌شن. همچنین اگر در حین تماس تصویری، رفتار مجرمانه‌ای مثل تهدید، آزار جنسی یا اخاذی صورت گرفته باشه، پلیس فتا می‌تونه با هماهنگی با متا و اپراتورهای داخلی، فرد خاطی رو شناسایی و پیگیری کنه.
پس چه تماس تصویری باشه، چه دایرکت یا حتی لایو، در صورت وقوع جرم، امکان ردیابی وجود داره—البته در چهارچوب قانون و با مجوز رسمی.
